Thức tỉnh với phơi nhiễm thiên tai ở châu Á

Năm 2011 là dấu hiệu cảnh báo cho ngành bảo hiểm. 2/3 của 116 tỷ đô la Mỹ khiếu nại rủi ro thiên tai đều từ châu Á. Các nhà tái bảo hiểm giải quyết thế nào với phơi nhiễm thiên tai tại khu vực?

Các công ty tái bảo hiểm toàn cầu đang hiện diện ngày càng nhiều tại châu Á trong thập niên gần đây, thiết lập văn phòng tại Singapore, đạt được chứng nhận kinh doanh tại nhiều thị trường, mua bán sát nhập các công ty nội địa, liên doanh liên kết để cạnh tranh với các doanh nghiệp nội địa. Mục tiêu là tìm lợi thế tại các thị trường mới nổi còn có khả năng phát triển, trong khi các thị trường đã phát triển thì cơ hội tăng trưởng là không nhiều. Hơn nữa mở rộng sang thị trường mới có mục tiêu đa dạng hóa danh mục, tăng thêm số đông để trung hòa bớt các rủi ro thiên tai.

Các đơn vị đánh giá tín nhiệm, cũng như pháp luật trong nước đòi hỏi các công ty tái bảo hiểm phải đa dạng hóa danh mục ra các khu vực khác nhau. Nhưng các khu vực này lại chưa có mô hình dự báo thiên tai. Trong khi điều này là mấu chốt trong phát triển chiến lược doanh nghiệp tái bảo hiểm, thì tình hình giải quyết tổn thất thiên tai năm 2011 đặc biệt là vụ lụt ở Thái lan đã lấy đi 15 đến 20 tỷ đô la Mỹ (Guy Carpenter). Mặc dù tổn thất thiên tai có thể được cải thiện, nhưng quản trị thẩm định rủi ro trong dài hạn vẫn còn chưa có lời giải.

“Có rất nhiều thiên tai xảy ra trong năm 2011 nằm ngoài khả năng tưởng tượng”, George Attard, Aon Benfield, chủ nhiệm phòng phân tích dữ liệu châu Á Thái bình dương, “Động đất ở New Zealand chẳng hạn, xảy ra do một đường nứt chưa biết trong hệ thống, sự kiện xảy ra kèm theo với đất chảy cũng là sự kiện chưa được lên mô hình dự báo. Tại Nhật, trận động đất Tohoku có cường độ lớn hơn dự báo trong mô hình. Ở Thái lan, mọi chương trình dự báo đều chỉ nhắm vào rủi ro động đất và bão cho đến khi có trận lụt xảy ra.

“Các sự cố trên đều vượt khỏi phạm vi đã dự báo trước đó. Rất nhiều công ty tái bảo hiểm trước đó nhận tái khu vực châu Á Thái bình dương với mong muốn đa dạng hóa rủi ro, nhưng có lẽ nhận tái khu vực này cần chú trọng về tích tụ và thẩm định rủi ro kỹ trong trường hợp khu vực bị nhiều loại thiên tai ảnh hưởng”.

Một sự cố thiên tai, hiện nay, có thể ảnh hưởng toàn cầu. Chuỗi cung ứng gián đoạn đã góp phần lớn vào tổn thất của trận động đất Tohoku và trận lụt ở Thái lan. Trận lụt này xảy ra trên 7 khu công nghiệp chính tại trung tâm Thái lan. Là khu vực sản xuất đĩa cứng máy tính lớn, các công ty máy tính đã không thể lấy hàng được của nhà cung cấp trong một khoảng thời gian dài và giá của đĩa cứng đã tăng hơn gấp đôi.

“Tại Thái lan, các nhà sản xuất của Nhật tập trung đông đảo tại khu vực bị lụt” Attard, “Chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng tới nhiều phạm vi công nghiệp khác nhau, từ sản xuất máy tính đến thiết bị xe hơi cho châu Âu, máy ảnh. Do vậy cần phải đánh giá cụ thể hơn về các nhà cung cấp, ngành nghề và rủi ro tiềm tàng.”

Do vậy, điều kiện điều khoản cũng cần đánh giá lại, đặc biệt là các nước chưa có mô hình dự báo thiên tai, hoặc mô hình dự báo thiên tai có yếu kém. “Thay đổi nhiều nhất, chủ yếu là các yêu cầu thông tin từ phía các công ty tái bảo hiểm, không chỉ các thông tin chi tiết về rủi ro, mà còn thông tin về chiến lược thẩm định rủi ro của công ty bảo hiểm. Thông tin yêu cầu sẽ nhắm vào định lượng và độ am hiểu các thiên tai không có mô hình dự báo.

Mô hình dự báo thiên tai đã phát triển khá mạnh trong 2 năm gần đây, với đầu tư lớn từ phía các công ty thiết kế mô hình dự báo, môi giới, công ty tái bảo hiểm để định vị hầu hết các thiên tai hay chí ít xây dựng các phương án hậu quả khi có một sự cố thiên tai cụ thể. Rất nhiều công ty đã quan sát tiến triển vụ lụt ở Jakarta tháng 1/2013. Và câu hỏi đặt ra là trận lụt sắp tới ở Thái sẽ bắt nguồn từ đâu?

Sự thay đổi đồng nghĩa với việc dữ liệu đầu vào phải được nâng cấp và phương pháp thẩm định rủi ro cũng phải tốt hơn. James Few, CEO Aspen Re cho rằng ký ức thì không bền, trong khi mức độ cạnh tranh tại khu vực là rất khốc liệt.

Gián đoạn chuỗi cung ứng chiếm phần lớn trong động đất Tohoku và lụt Thái lan.

James Few, cho rằng “Có khá nhiều hiểm họa thiên tai không có mô hình dự báo, hoặc mô hình dự báo không đáp ứng được, và các hiểm họa này đã được bảo hiểm mà không tính phụ phí. Hoặc các nhà thẩm định rủi ro chỉ đơn thuần căn cứ trên kết quả của mô hình dự báo còn khiếm khuyết. Các hiểm họa này tích tụ rất lớn và thậm chí được bảo hiểm miễn phí theo đơn.

Aspen Re có một mô hình mới mua, bao gồm một số các hiểm họa, các công ty tái bảo hiểm sẽ định giá tốt hơn và nhận định tích tụ chuẩn hơn. Các công ty bảo hiểm gốc là đơn vị cung cấp dữ liệu chuẩn cho các công ty tái bảo hiểm. Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa đủ.

Định giá càng ngày càng cạnh tranh sau khi tăng phí đáng kể sau tổn thất lịch sử 2011. Trong khi các công ty tái bảo hiểm bỏ rơi một số thị trường bị tổn thất nặng nề, như CCR, các công ty khác như Bershire Hathaway và Fairfax ngay lập tức trám chỗ trống. Số tiền và số năm tăng giá cần thiết bù cho tổn thất lịch sử đã không xảy ra vì nguồn cung tài chính của tái bảo hiểm cho ngành bảo hiểm không giảm sút và không bị áp lực thay đổi như mong đợi.

Nhà tái bảo hiểm sẽ phải đối diện một sự thật là châu Á sẽ phát sinh nhiều tổn thất thiên tai trong các năm tới với cường độ và tần suất theo cấp số. Các tham số khác vẫn như dự báo sẽ là tốc độ thâm nhập của ngành bảo hiểm vào nền kinh tế vẫn phát triển đều, tốc độ đô thị hóa vẫn nhanh chóng mặt, độ phát triển tài sản vì thế cũng gia tăng nhanh kèm theo đó sẽ là giá trị tài sản phơi nhiễm hiểm họa thiên nhiên lớn dần lên. Khiếu nại từ thảm họa thiên nhiên vì thế cũng sẽ tăng nhanh trong tương lai.

“Các thị trường đặc biệt là Đông nam Á trong giai đoạn phát triển nóng trong thập niên tới, kết quả là rủi ro tích tụ phơi nhiễm thiên tai tại các thành phố lớn, các khu vực trọng điểm” Clarence Wong, Swiss Re Tổng đốc kinh tế châu Á cho rằng, “Trong khi đó, vốn FDI vào khu vực Đông nam Á theo hình thức khu vực kinh tế đặc biệt, hay khu chế xuất chẳng hạn, và độ tập trung giá trị tại các khu vực kinh tế này sẽ gia tăng đáng kể các tổn thất lớn trong tương lai.

Swiss Re dự đoán Trung quốc sẽ trở thành thị trường bảo hiểm phi nhân thọ lớn thứ 2 trên thế giới trong năm 2121. Bình quân, tổn thất kinh tế do thiên tai ở Trung quốc chiếm 3% GDP.

“Trung quốc rất mong manh trước bất kỳ một sự cố thiên tai nào”, Wong nói. “Bên cạnh bão và động đất, Trung quốc cũng yếu đuối khi có lụt vì đô thị hóa đan xen công nghiệp hóa. Gần đây, một nửa dân số đã sống tại thành phố. Với mật độ đô thị như vậy, rất nhiều khu vực, tỉnh lỵ sẽ chịu ảnh hưởng khốc liệt khi có lụt. Đây là yếu tố quan trọng khi chúng tôi định giá cũng như thiết lập điều kiện điều khoản cho thiên tai”

Thông tin tái bảo hiểm quốc tế - Doãn Quỳnh Trang