Cách tính số tiền bảo hiểm gián đoạn kinh doanh

Đã có nhiều tài liệu hướng dẫn tính toán số tiền bảo hiểm gián đoạn kinh doanh cụ thể và dễ hiểu. Nhưng đôi chỗ chưa ổn lắm, đặc biệt là cách giải thích phương pháp tính toán chưa triệt để.

Tóm lược lại số tiền bảo hiểm căn cứ trên tỷ lệ phát triển của doanh nghiệp ước tính áp dụng cho lợi nhuận gộp của năm trước và cứ thế nhân vài lần như vậy để ước tính lợi nhuận gộp vào cuối thời hạn bồi thường. Nếu thời hạn bồi thường dài hơn 12 tháng, số tiền bảo hiểm sẽ nhân tỷ lệ. Nhưng trường hợp thời hạn bồi thường dưới 12 tháng, số tiền bảo hiểm không được phép được giảm tương ứng. Đây là câu hỏi chưa có lời giải đáp thỏa đáng từ phía các công ty bảo hiểm cũng như tái bảo hiểm.

Tóm lược cách tính số tiền bảo hiểm gián đoạn kinh doanh như sau.

Lợi nhuận gộp, căn cứ theo công thức (Doanh thu cộng số dư cuối kỳ hàng thành phẩm cộng số dư cuối kỳ hàng bán thành phẩm)trừ đi (số dư đầu kỳ hàng thành phẩm cộng số đầu kỳ hàng bán thành phẩm cộng với các chi phí không được bảo hiểm) Thể hiện như bảng tính bên dưới

Số tiền bảo hiểm căn cứ trên lợi nhuận gộp

Sau khi có số lợi nhuận gộp được bảo hiểm của năm tài chính niên độ từ 1/1/2011 đến 31/12/2011

Giả sử khách hàng đơn bảo hiểm thiệt hại vật chất 1 năm có hiệu lực từ 1/10/2011 và số liệu vài năm liên tiếp cho thấy tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp là 20%

Chuyên viên thẩm định bảo hiểm sẽ nhân tỷ lệ tăng trưởng tính đến thời điểm 1/10/2011 là 20% x (9/12) =15%. Số liệu này được điều chỉnh đến ngày 1/10/2011. Cẩn điều chỉnh tăng thêm 20% cho thời hạn bảo hiểm 1 năm kể từ 1/10/2011 đến 30/9/2012.

Công việc chưa kết thúc, giả thiết là nếu có một sự cố thiệt hại vật chất xảy ra vào 30/9/2012 gây ra gián đoạn kinh doanh 12 tháng kể từ đó, số tiền bảo hiểm vì thế cũng phải tăng thêm 20% điều chỉnh cho thời hạn trên.

Như vậy số tiền bảo hiểm là 3,010 cho thời hạn bồi thường 12 tháng.

Nếu thời hạn bồi thường lớn hơn 12 tháng theo yêu cầu của người được bảo hiểm giả sử 18 tháng, số tiền bảo hiểm sẽ là 3,010 x 1.5 = 4,515 hoặc 6,020 nếu thời hạn bồi thường là 24 tháng.

Số tiền bảo hiểm tối thiểu căn cứ trên 12 tháng kinh doanh

Điểm lưu ý quan trọng nhất nếu thời hạn bồi thường nhỏ hơn 12 tháng giả sử là 6 tháng, số tiền bảo hiểm vẫn là 3,010 và phí bảo hiểm có thể giảm đôi chút chứ không giảm tỷ lệ.

Vấn đề thắc mắc lớn nhất chính là ở chỗ này. Nếu số tiền bảo hiểm giảm tỷ lệ với thời hạn bồi thường thì sẽ có trường hợp người được bảo hiểm chỉ yêu cầu bảo hiểm cho 1 tháng, số tiền bảo hiểm sẽ giảm đến mức không thể chấp nhận được. Đặc biệt là các công ty làm ăn thời vụ ví dụ như sản xuất bánh trưng, bánh trung thu, hay cây thông nô en, người được bảo hiểm đề nghị chỉ mua gián đoạn kinh doanh cho một tháng. Cách làm này có thể gây thiệt hại cho công ty bảo hiểm, vì doanh thu bán hàng phần lớn nằm trong tháng cao điểm. Trách nhiệm có thể rất lớn, nhưng đơn bảo hiểm quá lệch lạc. Do vậy phải điều chỉnh số tiền bảo hiểm lên đúng 12 tháng. Vấn đề nằm ở chỗ, làm thể nào để đàm phán với khách hàng nâng số tiền bảo hiểm lên đúng 12 tháng, trong khi họ chỉ cẩn 1 tháng. Chuyên viên khai thác sẽ gặp khó khăn lớn khi thuyết phục khách hàng.

Doanh thu của 1 doanh nghiệp giả sử bán bánh trung thu sẽ nằm phần lớn ở tháng 9, doanh thu có thể chiếm đến 75% tổng doanh thu cả năm và do vậy lợi nhuận gộp của họ cũng nằm phần lớn trong tháng 9. Trong mọi trường hợp, số tiền bảo hiểm phải đảm bảo cho tháng 9. Lý luận này cũng chưa thỏa đáng. Người được bảo hiểm sẽ đòi giảm thời hạn bồi thường xuống 9 tháng tức là tương 75% số tiền bảo hiểm. Yêu cầu này rất hợp lý, và chuyên gia khai thác có thể phải chấp nhận. Nhưng rõ ràng sự chấp nhận này là trái với đơn bảo hiểm. Vậy, để giải thích cho vấn đề trên cần có lý luận tốt hơn.

Giả thiết đơn đã được cấp như trên, và 75% doanh thu của công ty phát sinh trọn vẹn trong tháng 9. Trường hợp thứ nhất khi có sự cố thiệt hại vật chất được bảo hiểm xảy ra vào ngày 31/8. Coi như toàn bộ 75% doanh thu năm đó là mất hết. Căn cứ trên doanh thu 9 tháng trước khi xảy ra tổn thất, công ty định giá tổn thất chỉ xác nhận cho người được bảo hiểm phần doanh thu bằng 25%/11*9 mà thôi như vậy người được bảo hiểm chỉ được bồi thường con số rất ít ỏi. Trường hợp sự cố thiệt hại vật chất xảy ra ngày 30/9, doanh thu 9 tháng trước sự cố sẽ gần 100% trong khi số tiền bảo hiểm chỉ có 75% bảo hiểm dưới giá trị, và công ty bảo hiểm sẽ giảm trừ vào số tiền bồi thường đáng kể. 

Tóm lại, việc khai giảm số tiền bảo hiểm theo thời gian ngắn hơn thời hạn bồi thường 1 năm sẽ gây thiệt hại quyền lợi cho người được bảo hiểm chứ không phải cho công ty bảo hiểm. Đây là điểm then chốt cho cán bộ khai thác thuyết phục khách hàng của mình.

Thời hạn bồi thường cần thiết

Trên thực tế, đối với các doanh nghiệp kinh doanh thời vụ, thời hạn bồi thường hợp lý tối thiểu phải là 24 tháng. Các trường hợp cụ thể đều cho thấy 12 tháng không đảm bảo cho các doanh nghiệp này hồi phục về trạng thái ban đầu. Khi có sự cố, các doanh nghiệp thời vụ sẽ mất hết các khách hàng quen thuộc vào tay các đối thủ cạnh tranh. Các khách hàng này sau khi đã chuyển sang đối tác mới sẽ không có cơ hội quay trở lại với nhà cung cấp cũ ít nhất là từ 2 đến 3 năm. Trong khi việc tìm kiếm đối tác khách hàng mới cần phải có thời gian khá dài. Thực tế là các doanh nghiệp thời vụ, khi có sự cố thiệt hại vật chất xảy ra, họ thường phá sản vào thời điểm cuối của thời hạn bồi thường theo đơn gián đoạn kinh doanh. Có thể nói là liều thuốc Adrenaline của đơn gián đoạn kinh doanh 1 năm chưa đủ "đô" để vực lại hoạt động của các doanh nghiệp thời vụ. 

Do vậy, các chuyên gia khuyến cáo cho các doanh nghiệp này cần thiết có thời hạn bồi thường tối thiểu 2 năm. Thậm chí nếu hợp đồng tái bảo hiểm không giới hạn về thời hạn bồi thường, đơn gián đoạn kinh doanh nên kéo dài lên 3 năm cho thời hạn bồi thường.

Tuy nhiên các chuyên gia cũng cảnh báo là thời hạn bồi thường cho bất cứ loại hình kinh doanh nào cũng chỉ nên dài tối đa đến 36 tháng mà thôi. Đây là một khoảng thời gian rất dài, và có rất nhiều biến cố xã hội nảy sinh không thể lường trước được. Các biến cố này chắc chắn gây ảnh hưởng ít nhiều lên quá trình giải quyết bồi thường gây ra các tranh chấp không đáng có, mất uy tín công ty bảo hiểm

Kiến thức bảo hiểm - Doãn Quỳnh Trang